ՀՀ դատավորների միությունը ցավակցություն է հայտնում Երևան քաղաքի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Գայանե Մազմանյանի հոր՝ Հայկազ Մազմանյանի մահվան կապակցությամբ:

Մազմանյանների ընտանիքին, հարազատներին և ընկերներին մաղթում ենք համբերություն և տոկունություն՝ հաղթահարելու կորստի ծանրությունը:

Սույն թվականի սեպտեմբերի 11-13-ը տեղի ունեցավ Դատավորների միջազգային միության առցանց հանդիպումը: Հանդիպմանը մասնակցում էին ՀՀ Երևան քաղաքի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Լիզա Գրիգորյանը և ՀՀ վարչական դատարանի դատավոր Կարեն Զարիկյանը։

Բացման խոսքով հանդես եկավ և ուղերձ հղեց Դատավորների միջազգային միության նախագահ Թոնի Պագոնը։ Այնուհետև ներկայացված օրակարգին համապատասխան շարունակվեցին աշխատանքները։

Դատավորների միջազգային միության առցանց հանդիպման օրակարգում ներառված հարցերից առաջինը Դատավորների միջազգային միության նախագահի և փոխնախագահների ընտրության հարցն էր: Նախագահի համար մեկ թեկնածու էր թեկնածություն առաջադրել, իսկ փոխնախագահների համար՝ 6 թեկնածու։

Առցանց եղանակով կայացավ Դատավորների միջազգային միության նախագահի և փոխնախագահների ընտրությունը: Դատավորների միջազգային միության նախագահ ընտրվեց Դատավորների միջազգային միության նախկին փոխնախագահ և Դատավորների եվրոպական միության նախագահ Խոսե Իգրեա Մաթոսը, փոխնախագահներ՝ Դուռո Սեսսան (առաջին փոխնախագահ), Վոլտեր Բարոնը, Էլիսոն Դունկան, Մարսել Կուասսին, Սաբին Մատեյկան և Մայքլ Սջոբերգը։ 

Այնուհետև հատուկ զեկուցողը զեկույց ներկայացրեց Դատավորների միջազգային միությանն անդամակցելու վերաբերյալ Գաբոնի դիմումի կապակցությամբ։ Գաբոնն Աֆրիկայի արևմուտքում գտնվող երկիր է և ունի եռաստիճան դատական համակարգ: Հատուկ զեկույց ներկայացվեց նաև Մոնղոլիայի և Ֆիլիպինների վերաբերյալ, որոնք ևս դիմել էին Դատավորների միջազգային միությանն անդամակցելու համար: Ուշադրության է արժանի այն փաստը, որ Ֆիլիպինների դատական համակարգը և Փաստաբանական կառույցը գտնվում են Գերագույն դատարանի վերահսկողության ներքո։ Այդ երկրում աշխատավարձը համարվում է բարձր։ Դատավորների գործերի քանակը շատ է։ Դատական համակարգում գործում է 340 դատավոր։ Նրանք ունեն դատավորների երեք միություն։ Դատական հակամարգի հանդեպ հանրային վստահությունը բարձր չէ, նույնիսկ դատարանի երեք նախագահ է հեռացվել պաշտոնից։ Ֆիլիպիններում դատավորների, փաստաբանների, դատախազների սպանության դեպքեր են արձանագրվել:

Դատավորնրեի միջազագային միության առցանց հանդիպման ընթացքում որոշվեց հաստատել վերը նշված երկրների անդամակցությունը: Նաև որոշվեց, որ անդամավճար չվճարած միությունները չհեռացվեն անդամակցությունից։

Առցանց հանդիպման ընթացքում ընդունվեցին բանաձևեր Լեհաստանի և Սլովակիայի վերաբերյալ, որոնցում արձանագրվել են վերջիններիս դատական իշխանության անկախության խախտումները և դատավորների նկատմամբ չհիմնավորված հետապնդումները:     

Հաջորդիվ ներկայացվեցին Դատավորների միջազգային միության կանոնադրության փոփոխությունները։ Անդամ միությունների ներկայացուցիչները էլեկտրոնային քվերակության միջոցով հաստատեցին Կանոնադրության փոփոխությունները։ Այնուհետև ներկայացվեց 2019-2020թթ․ և 2021 թ․-ի առաջին կիսամյակի ֆինանսական հաշվետվությունը։

Դատավորների միջազգային միության չորս ուսումնասիրող հանձնաժողովները ներկայացրեցին իրենց կատարած աշխատանքները: Առաջին ուսումնասիրող հանձնաժողովը հետազոտության էր ենթարկել համավարակի ընթացքում Ղազախստանում դատարանի մատչելիությունը։ Հանձնաժողովի կողմից 39 զեկույց է նախապատրաստվել, որոնք հասանելի են Դատավորների միջազգային միության կայքում։ Երկրորդ ուսումնասիրող հանձնաժողովի ուսումնասիրության առարկան օրինականության սկզբունքի պահպանումն էր: Հանձնաժողովը նշել է, որ օրինականության սկզբունքը համավարակի ժամանակ պահանջում է կառավարության որոշումների օրինականության ստուգում։ Դատարանի մատչելիությունը պետք է երաշխավորվի, պետք է հասանելի լինեն փաստաթղթերի էլեկտրոնային ներկայացումը, տեխնիկական լուծումներ պետք է տրվեն դատարանների աշխատանքն ապահովելու նպատակով, ֆինանսական խնդիրները չպետք է ազդեն դատավորների աշխատավարձի և այլ վճարների վրա։ Անհատական տվյալների պաշտպանությունը պետք է երաշխավորվի, թվայնացման գործընթացների հետ կապված ծախսերը պետք է կրի կառավարությունը: Երրորդ ուսումնասիրող հանձնաժողովն անդրադարձել էր քրեական և քրեական դատավարության իրավունքի հարցերին, դատական նիստերի դահլիճում հաղորդակցության կազմակերպմանը։ Չորրորդ ուսումնասիրող հանձնաժողովը սոցիալական և աշխատանքի հարցերն է ուսումնասիրության ենթարկել, այդ թվում՝ աշխատավայրում կոռուպցիայի հարցերը, ինչպես նաև աշխատավայրում կոռուպցիայի կանխարգելմանն ուղղված  հարցերում հասարակական կազմակերպությունների կարևոր դերակատարմանը։

Առցանց հանդիպման ընթացքում քննարկվեցին նաև այլ ընթացիկ հարցեր։

Սույն թվականի սեպտեմբերի 25-ին ԵՊՀ իրավագիտության ֆակուլտետի և Միջազգային իրավական համագործակցության գերմանական հիմնադրամի (IRZ) համատեղ նախաձեռնությամբ տեղի է ունեցել քրեական իրավունքի և քրեական դատավարության հիմնախնդիրներին նվիրված միջբուհական դատախաղ-մրցույթ, որին մասնակցել է նաև ՀՀ դատավորների միության գործադիր տնօրեն, ԵՊՀ քրեական դատավարության և կրիմինալիստիկայի ամբիոնի պրոֆեսոր, իրավաբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Վահե Ենգիբարյանը:

Մրցույթի ժյուրիի կազմում էին ՀՀ Վերաքննիչ քրեական դատարանի դատավոր Վազգեն Ռշտունին, ՀՀ փաստաբանների պալատի անդամ Հովսեփ Սարգսյանը, ՀՀ Երևան քաղաքի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Դավիթ Հարությունյանը և Դյուսելդորֆի գերագույն երկրամասային դատարանի դատավոր Առնդ Վայսհաուփթը:

Եզրափակիչ փուլ էին անցել «ԵՊՀ-2» և Հայաստանում Ֆրանսիական համալսարանը ներկայացնող «De Facto Force» թիմերը: ժյուրին երկար քննարկումներից հետո որոշեց լավագույնի կոչումը շնորհել երկու թիմերին՝ հաշվի առնելով մի շարք հանգամանքներ:

Ինչպես և նախորդ տարիներին, այս տարի ևս միջբուհական դատախաղ-մրցույթի մասնակից թիմերի անդամներին հանձնվել են պատվոգրեր, որոնք սահմանվել են Միջազգային իրավական համագործակցության գերմանական հիմնադրամի (IRZ) և ԵՊՀ-ի կողմից: Բացի դրանից՝ մրցույթի մասնակիցների համար սահմանվել էին մրցանակներ նաև դատախաղի կազմակերպիչների, ՀՀ տարբեր կառույցների և պաշտոնատար անձանց կողմից:

ՀՀ դատավորների միության կողմից սահմանված «ՀՀ Վճռաբեկ դատարանի որոշումների նշանակության կարևորման և լավագույնս կիրառման համար» անվանակարգում լավագույնը ճանաչվեց  ՀՖՀՀ «De Facto Force» թիմը:

Մարդու իրավունքների պաշտպան Արման Թաթոյանը «Գրավոր փուլում լավագույն պաշտպանական դիրքորոշում հայտնած թիմ» մրցանակը հանձնեց «ԵՊՀ-2» թիմին:

«Գրավոր փուլում լավագույն մեղադրական դիրքորոշում հայտնած թիմ» անվանակարգում հաղթող ճանաչվեց Հայաստանում Ֆրանսիական համալսարանի թիմը, որի մրցանակը հանձնեց Իրավագիտության ֆակուլտետի դեկան Գագիկ Ղազինյանը: Դեկանն այս անվանակարգում հաղթողներին հանձնեց նաև ԵՊՀ իրավագիտության ֆակուլտետի շրջանավարտ, Ֆրիդրիխ-Ալեքսանդր Էռլանգեն-Նյուրնբերգի համալսարանի միջազգային քրեական իրավունքի ինստիտուտի պրոֆեսոր Գուրգեն Պետրոսյանի «Միջազգային քրեական իրավունք» գիրքը և գիտական հոդվածների ժողովածու:

«Լավագույն հռետոր» անվանակարգում լավագույնը ճանաչվեց Արցախի պետական համալսարանի թիմի ներկայացուցիչ Արաքսյա Հայրապետյանը:

«Լավագույն պաշտպանական ճառ» անվանակարգում հաղթեց ՀՀ ոստիկանության կրթահամալիրի թիմի անդամ Սերոբ Ազատյանը, իսկ «Լավագույն մեղադրական ճառ» անվանակարգում՝ «ՀՌՀ» թիմի անդամ Սոնա Ամիրյանը:

ԵՊՀ միջազգային համագործակցության և հասարակայնության հետ կապերի գծով պրոռեկտոր Արթուր Իսրայելյանն էլ Երևանի պետական համալսարանի կողմից սահմանված «Հաղթող թիմի մարզիչ» մրցանակը հանձնեց հաղթող ճանաչված երկու թիմերի մարզիչներին: Արթուր Իսրայելյանն իր խոսքում շնորհակալություն հայտնեց գերմանացի գործընկերներին և Իրավագիտության ֆակուլտետին՝ փաստելով, որ կայացած միջոցառումը լավագույնս արտացոլում է համագործակցության արդյունավետությունը և բարձր մակարդակը:

Եվ քանի որ առաջին անգամ աննախադեպ որոշմամբ հաղթող թիմերը երկուսն էին, ըստ այդմ՝ նաև լավագույն մարզիչները, Արթուր Իսրայելյանը ՀՖՀՀ «De Facto Force» թիմի մարզչին՝ Լիլիթ Գրիգորյանին, հանձնեց նախատեսված մրցանակը, իսկ «ԵՊՀ-2» թիմի մարզիչ Սերգեյ Մարաբյանին՝ երկու հոգու համար նախատեսված մեկօրյա ուղեգիր դեպի Ծաղկաձորի «Համալսարան» ուսումնաարտադրական բազա:

Կազմակերպիչների որոշմամբ, դատախաղ-մրցույթի գավաթն իրենց հետ տարան  ՀՖՀՀ «De Facto Force» թիմի անդամները, իսկ հաղթողի կոչման հավաստագիրը՝ «ԵՊՀ-2» թիմի ներկայացուցիչները՝ պայմանով, որ առաջիկայում կպատրաստվեն և նրանց կփոխանցվեն մյուս պարգևները:

Գագիկ Ղազինյանը շնորհակալություն հայտնեց ժյուրիի անդամներին, բոլոր մասնակիցներին, ինչպես նաև ներգրավված կառույցների ներկայացուցիչներին՝ փաստելով, որ նրանք յուրաքանչյուր խաղին հետևել են ամենայն պատասխանատվությամբ:

Դատախաղ-մրցույթի պարգևատրման արարողության ավարտին ելույթներ ունեցան նաև ժյուրիի անդամ, Դյուսելդորֆի գերագույն երկրամասային դատարանի դատավոր Առնդ Վայսհաուփթը և Միջազգային իրավական համագործակցության գերմանական հիմնադրամի  (IRZ) հայաստանյան ծրագրերի մենեջեր Ամալիա Վուքերթը՝ փաստելով, որ այս տարի ևս դատախաղ-մրցույթը կազմակերպված էր բարձր մակարդակով և անցավ հետաքրքիր ու արդյունավետ:

ՀՀ դատավորների միությունը խորին ցավակցություն է հայտնում ՀՀ Վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի դատավոր Գագիկ Խանդանյանի հոր՝ Ռաֆիկ Խանդանյանի մահվան կապակցությամբ:

Խանդանյանների ընտանիքին, հարազատներին և ընկերներին մաղթում ենք համբերություն և տոկունություն՝ հաղթահարելու կորստի ծանրությունը: