Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի նախադեպային պրակտիկա

Տեղեկացնում ենք, որ այսուհետ ՀՀ դատավորների միության պաշտոնական կայքում պարբերաբար կզետեղվեն Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի նախադեպային որոշումների ամփոփագրերի հայերեն տեքստերը, որոնց ընտրությունը պայմանավորված է ՀՀ իրավական համակարգի համար դրանց ունեցած կարևորությամբ և նպատակ ունի աջակցելու ՀՀ դատավորների կողմից դատական ակտերի կայացմանը:

Միևնույն ժամանակ տեղեկացվում է, որ ամփոփագրերի հայերեն թարգմանությունն իրականացվում է բացառապես ՀՀ դատավորների միության նախաձեռնությամբ ու ջանքերով և չի հանդիսանում պաշտոնական թարգմանություն:

Ստորև ներկայացվում է Դենիսովն ընդդեմ Ուկրաինայի [GC]-76639/11 25.9.2018 [GC] վճռի ամփոփագրի հայերեն տեքստը:

Դենիսովն ընդդեմ Ուկրաինայի

Օտարերկրյա պետության՝ ՀՀ տարածքում գտնվող անշարժ գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունքի կամ գույքային այլ իրավունքների վերաբերյալ դատական ակտի ճանաչումը

Թիվ ՇԴ/0024/16/17 քաղաքացիական գործով 2019 թվականի հոկտեմբերի 01-ին կայացրած որոշմամբ ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատն իրավական դիրքորոշում է արտահայտել այն հարցի շուրջ, թե արդյո՞ք օտարերկրյա պետության դատական ակտը, «Քաղաքացիական, ընտանեկան և քրեական գործերով իրավական օգնության և իրավական հարաբերությունների մասին» 22.01.1993 թվականի Մինսկի կոնվենցիայի դրույթներին համապատասխան, կարող է ճանաչվել և թույլատրվել կատարման, եթե այն կայացվել է ՀՀ տարածքում գտնվող անշարժ գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունքի կամ գույքային այլ իրավունքների վերաբերյալ հայցերով:

Վկայակոչված որոշմամբ ՀՀ վճռաբեկ դատարանն արձանագրել է, որ օտարերկրյա պետության դատական ակտը ճանաչելիս և կատարման թույլատրելիս անհրաժեշտ է հաշվի առնել ինչպես ՀՀ ներպետական օրենսդրության, այնպես էլ միջազգային պայմանագրերի պահանջները:

Վճռաբեկ դատարանը անդրադարձել է Մինսկի կոնվենցիայի կարգավորումներին, քանի որ Հայաստանի Հանրապետության և Ռուսաստանի Դաշնության միջև քաղաքացիական գործերով իրավական օգնության հետ կապված հարաբերություններում գործում է այդ կոնվենցիան:

Վճռաբեկ դատարանը գտել է, որ, ի թիվս օտարերկրյա պետության դատական ակտի ճանաչումը և հարկադիր կատարումը մերժելու այլ հիմքերի, Մինսկի կոնվենցիայի 55-րդ հոդվածի «դ» կետով նախատեսված է, որ օտարերկրյա պետության դատական ակտի ճանաչումը և հարկադիր կատարման թույլտվությունը կարող է մերժվել, եթե գործը պատկանում է այն պետության մարմնի բացառիկ իրավասությանը, որի տարածքում պետք է ճանաչվի և կատարվի համապատասխան դատական ակտը:

Վերոգրյալի հիման վրա նկատի ունենալով, որ Մինսկի կոնվենցիայի 20-րդ հոդվածի հիմքով անշարժ գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունքի և գույքային այլ իրավունքների վերաբերյալ հայցերը տվյալ գույքի գտնվելու վայրի դատարանների բացառիկ ընդդատությանն են պատկանում, Վճռաբեկ դատարանը փաստել է, որ եթե օտարերկրյա պետության դատական ակտը կայացվել է Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գտնվող անշարժ գույքի նկատմամբ գույքային իրավունքների վերաբերյալ, ապա տվյալ դատական ակտի ճանաչումը և հարկադիր կատարումը ենթակա է մերժման:

Քաղաքացիական գործ թիվ ՇԴ/0024/16/17 2019

Կամավոր սնանկության վարույթում պարտատիրոջ կողմից տրված տեղեկանքի և դատական տեղեկատվական համակարգից արտատպված վճռի օրինակի՝ որպես ապացույցների գնահատման առանձնահատկությունները պարտապանին սնանկ ճանաչելու հարցը լուծելիս

Թիվ ԼԴ4/0022/04/18 սնանկության գործով 2019 թվականի դեկտեմբերի 26-ին կայացրած որոշմամբ ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատն իրավական դիրքորոշում է արտահայտել այն հարցերի վերաբերյալ, թե արդյո՞ք կամավոր սնանկության վարույթում պարտատեր-վարկային կազմակերպության կողմից տրված հաճախորդի պարտավորությունների վերաբերյալ տեղեկանքը կարող է բավարար գնահատվել պարտավորության բնույթը պարզելու համար, և թե արդյո՞ք դատական տեղեկատվական համակարգից արտատպված վճռի օրինակը կարող է որակվել պարտավորության առկայությունը և դրա չափը հիմնավորող թույլատրելի ապացույց:

Վկայակոչված որոշմամբ ՀՀ վճռաբեկ դատարանը, անդրադառնալով վերոնշյալ առաջին հարցադրմանը, մասնավորապես, նշել է, որ կամավոր սնանկության դիմումին կից ներկայացված` պարտատիրոջ կողմից տրված տեղեկանքը, որը պարունակում է պարտավորության ծագման հիմքի վերաբերյալ համապատասխան տեղեկություններ, և որով բացահայտվում է պարտավորության բնույթը, ևս կարող է բավարար ապացույց գնահատվել: ՀՀ վճռաբեկ դատարանի գնահատմամբ սնանկության վարույթի այս փուլում օրենսդիրը կարևորել է միայն պարտավորության բնույթի և չափի բացահայտումը, ինչը պայմանավորված է սնանկության վարույթի հետագա փուլերի, մասնավորապես՝ պարտատերերի կողմից պահանջների ներկայացման փուլի առանձնահատկություններով: Պահանջի հիմքում ընկած փաստական հանգամանքները հիմնավորելու առավել խիստ ապացուցողական շեմ օրենսդիրը սահմանել է այս փուլում՝ պահանջատիրոջ վրա դնելով իր պահանջը հիմնավորող փաստաթղթերը ներկայացնելու ապացուցման բեռը:

Վերոգրյալի հիման վրա ՀՀ վճռաբեկ դատարանը գտել է, որ կամավոր սնանկության վարույթում պարտատիրոջ կողմից տրված տեղեկանքը, որը պարունակում է նաև պարտավորության հիմքի վերաբերյալ համապատասխան տեղեկություններ, բավարար է պարտավորությունների բնույթը պարզված համարելու համար:

Անդրադառնալով երկրորդ հարցադրմանը՝ ՀՀ վճռաբեկ դատարանն արձանագրել է, որ դատարանը, վճիռը դատական իշխանության պաշտոնական կայքում հրապարակելով, այն հասանելի է դարձնում ինչպես դատավարության մասնակիցներին, այնպես էլ ցանկացած այլ անձի` այդ թվում այլ դատարաններին: Այսինքն` դատարանն ունի իրական հնարավորություն վճիռը նույնականացնող համապատասխան բավարար տեղեկությունների (մասնավորապես, վկայակոչվող դատական ակտն ընդունած մարմնի անվանումը, դատական ակտի անվանումը, ընդունման ամսաթիվը, գործի համարը) առկայության դեպքում ստուգել վճռի բովանդակությունը և օրինական ուժի մեջ մտնելու հանգամանքը: Հետևաբար ՀՀ վճռաբեկ դատարանն արձանագրել է, որ այն դեպքում, երբ կամավոր սնանկության վարույթում որպես պարտավորության առկայությունը հիմնավորող ապացույց դիմումին կից ներկայացվում է դատական տեղեկատվական համակարգից արտատպված վճռի օրինակը, դատարանը` դրա արժանահավատությունը գնահատելիս զրկված չէ ՀՀ դատական օրենսգրքի 18-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված դատական իշխանության պաշտոնական կայքից օգտվելու և դրա միջոցով վճռի իսկությունը ստուգելու հնարավորությունից:

Սնանկության գործ թիվ ԼԴ4/0022/04/18 2019